ШЛЯХ АЧЫШЧЭННЯ СЭРЦА. Імкнуцца да святасці
Для сузірання Бога чалавечае сэрца, гэта значыць, увесь чалавек, павінна быць чыстае, унутрана адкрытае і свабоднае.
Ёзаф Ратцынгер (Бэнэдыкт XVI)
Як моцна Я прагну збаўлення душаў. Мая наймілейшая сакратарка, напішы, што Я прагну пераліваць сваё Боскае жыццё ў людскія душы і асвячаць іх, каб яны толькі захацелі прыняць Маю ласку. Найбольшыя грэшнікі дасягнулі б вялікай святасці, каб толькі даверыліся Маёй міласэрнасці. Мая душа перапоўненая міласэрнасцю, якая ахоплівае ўсё, што Я стварыў. Для Мяне асалода — дзейнічаць у чалавечай душы, напаўняць яе сваёю міласэрнасцю і апраўдваць яе. Маё валадарства на зямлі — гэта Маё жыццё ў чалавечай душы.
Словы Пана Езуса да св. Фаўстыны
(Тут і далей пераклад з «Дзённіка» св. Фаўстыны падаецца паводле выдання: Кавальская, Ф. Дзённік: Божая Міласэрнасць у маёй душы / Св. Сястра Фаўстына Кавальская ZMBM; пер. з пол. Крыстыны Лялько. — Мінск: Про Хрысто, 2014. — Заўв. перакл.)
Лепш прадухіляць тое, што ўчыняе боль, чым змагацца з гэтым. Таму варта задумацца, як дасягнуць неба непасрэдна пасля смерці. Хто можа пайсці ў неба? У Катэхізісе Каталіцкага Касцёла напісана, што «тыя, хто памірае ў ласцы і сяброўстве з Богам і цалкам ачышчаны»[1]. Стан ласкі і сяброўства з Богам, а таксама поўнае ачышчэнне — гэта плён найвышэйшай якасці духоўнага жыцця чалавека тут, на зямлі. Кожнаму з нас Бог дае дастаткова ласкі, каб мы маглі звярнуцца да таго, што нас ачышчае і асвячае, таму мы не абавязкова павінны праходзіць праз чысцец пасля смерці. Мы можам на зямлі падрыхтаваць сэрца да неба. Трэба толькі хацець падпарадкавацца Божаму кіраўніцтву і адкрыцца на ўсё, што служыць нашаму духоўнаму развіццю, або нашаму асвячэнню.
Касцёл вучыць, што неба — гэта вечнае прабыванне з Хрыстом, сузіранне Бога такім, якім Ён ёсць, — тварам у твар[2]. А сучасны тэолаг Крыштаф Шонбарн, спасылаючыся на св. Мікалая Кавасілу, падкрэслівае, што калі жыццё ў Богу не будзе мець свайго пачатку на зямлі, то не дасягне паўнаты ў Ім таксама і пасля смерці[3]. Іншымі словамі, мы павінны выпрацаваць у сваім сэрцы духоўныя пачуцці, дзякуючы якім падчас зямнога жыцця ўбачым Бога, пачуем Яго, адчуем, дакранемся да Яго, зведаем слодыч Яго блізкасці. Трэба навучыцца распазнаваць Бога, які няспынна пранікае ў нашую штодзённасць, які ўваходзіць у яе сваёю любоўю, кіруе ёю, прамаўляе і дакранаецца да нас. Св. Мікалай Кавасіла сцвярджае:
[З Богам з’яднаюцца ў нябесным шчасці толькі тыя], хто ўжо цяпер з’яўляецца Яго сябрам <…>. Бо не там урэшце завязваецца сяброўства, адкрываецца вуха, рыхтуецца шлюбнае ўбранне і ўсё тое, што годнае гэтага Абранніка. Кузняю для ўсяго гэтага з’яўляецца цяперашняе жыццё. А хто не мае гэтага перад адыходам са свету, той не будзе мець удзелу ў тым жыцці[4].
Каб мець магчымасць узірацца ў Божае аблічча ў вечнасці, трэба найперш заўважаць Бога ў зямным жыцці, а гэта магчыма толькі тады, калі мы пачнем клапаціцца пра чысціню свайго сэрца. Бо толькі такое сэрца здольнае бачыць Бога, як вучыў Пан Езус у адным з благаслаўленняў: «Шчаслівыя чыстыя сэрцам, бо яны Бога ўбачаць»[5]. Святы Аўгустын, каментуючы гэтае благаслаўленне, пісаў:
Вось мэта нашай любові, мэта, да якой мы імкнемся, але якую яшчэ не дасягаем <…>. Што б мы ні рабілі, што б добрага мы ні чынілі <…>, чаго б ні прагнулі нявінна, пра ўсё гэта мы ўжо не будзем больш клапаціцца, калі дойдзем да сузірання Бога. Чаго можа шукаць чалавек, які мае Бога перад вачыма? Ці ў стане штосьці задаволіць чалавека, якога не можа задаволіць Бог? Так, мы хочам сузіраць Бога. Хто ж не хоча? Мы заўзята клапоцімся пра тое, каб убачыць Бога. Ці не так? <…> Ці хацеў бы ты сузіраць узыход сонца загноенымі вачыма? Няхай вочы будуць здаровыя — і ты зможаш радавацца сузіранню святла. У супрацьлеглым выпадку святло будзе прыносіць боль. Калі тваё сэрца не будзе чыстае, ты не зможаш сузіраць таго, што можа бачыць толькі чыстае сэрца[6].
У сувязі з гэтым напрошваецца прынцыповае пытанне: як зрабіць сэрца відушчым, чуйным — здольным распазнаваць нябачнага Бога ў жыццёвай рэчаіснасці, дзе мы адчуваем так шмат знешніх імпульсаў, якія зусім не маюць духоўнай прыроды. Штодзённыя клопаты, знешняя мітусня, разнастайнасць словаў і вобразаў, мора інфармацыі, безліч ацэнак, меркаванняў, інтэрпрэтацый людскіх выказванняў і паводзінаў, блытаніна ў паняццях і надаванне каштоўнасці таму, што па сваёй сутнасці каштоўнасцю не з’яўляецца, распаўсюджанне граху і нячыстасці ў імя свабоды — усё гэта круціцца вакол нас і стварае своеасаблівы ўсеахопны, асляпляльны і аглушальны цывілізацыйны шум. Як жа абараніць сэрца ад гэтых вірусаў свету? Як справіцца з тым, што прасочваецца ў нас, забруджвае і робіць няздольнымі бачыць Бога?
Безумоўна, такім супрацьяддзем з’яўляецца перш за ўсё поўны любові зварот да Бога, якога ў святле Духа Святога — у Добрай Навіне, абвешчанай Божым Сынам, — мы пазнаем як Стварыцеля і міласэрнага Айца. Шляхам, што дапамагае даверліва адкрыць сэрцы на Любоў, з’яўляюцца ўстаноўленыя Хрыстом святыя сакрамэнты, якімі мы можам карыстацца праз пасрэдніцтва Касцёла, а таксама асабісты аскетызм і зацверджаныя Касцёлам ды ўкаранёныя ў Традыцыі прыватныя набажэнствы, напрыклад, пабожнае чытанне Божага слова і разважанне над ім, адарацыя Найсвяцейшага Сакрамэнту, разважанне над мукаю Пана, ружанцовая малітва ці іншыя пабожныя практыкі, якія звязаны з рознымі таямніцамі жыцця Езуса, Яго Найсвяцейшай Маці, а таксама вынікаюць з культу анёлаў і святых.
[1] Пар. ККК, 1023.
[2] Пар. тамсама.
[3] Christoph Schӧnborn OP. Przebóstwienie, życie i śmierć. — Poznań, 2001. — S. 156.
[4] Тамсама, s. 157.
[5] Мц 5, 8.
[6] Św. Augustyn. Kazania, 53, 6 // Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament. — T. Ia. — Apostolicum, 2011. — S. 92–93.